Melkbusvazen: boerse nostalgie op tafel

De zon kruipt langzaam omhoog aan de hemel. Boven de groene weides sluimert een lome mist die lijkt te verdampen bij de aanraking van de eerste zonnestralen. Onder de pasteloranje lucht loeit een koe tevreden omdat de boer haar overvolle uiers zojuist geleegd heeft. De verweerde stalen melkbussen zijn tot de rand toe gevuld met romige melk en staan langs de zanderige oprit van de kleine zuivelboerderij te wachten tot ze opgehaald worden door de zuivelfabriek. Een hongerig katje probeert tevergeefs om bij de verse melk te komen en duikelt na elke sprong weer van het randje van de melkbus af naar beneden. Na uren in de morgenzon te hebben gestaan, komt eindelijk de paard en wagen eraan en worden de zware melkbussen van het landweggetje zo de houten kar ingetild. Op naar de melkfabriek om kaas en boter te maken.

In de eerste helft van de 20e eeuw was het een typerend beeld voor de boeren identiteit van Nederland. Het landschap was bezaaid met kleine boerderijtjes waar dagelijks druk gemolken werd. De zuivelboeren zetten hun ijzeren melkbussen in groepjes langs de kant van de weg, waar ze opgepikt werden door de wagens om ze naar de melkfabriek te brengen. Soms was de melk al zuur voordat deze bij de fabriek was aangekomen en af en toe werd er zelfs een verdronken katje in aangetroffen, die geprobeerd had om van de melk te snoepen. Het idyllische beeld van verweerde stalen melkbussen bij de oprit van het boerenerf verdween in een rap tempo vanaf 1962, toen de gekoelde melktank zijn opmars maakte. Alleen in één plaatsje in Nederland waren de originele melkbussen nog in gebruik tot 1999 tot ook deze melkfabriek geen bussenmelk meer aannam. De overbodig geraakte melkbussen werden op en rondom de boerderij gebruikt voor allerlei andere doeleindes, waaronder als decoratiestukken en grote vazen.

De Nederlandse geschiedenis en identiteit zit in het DNA van Heinen Delfts Blauw verwoven. Daarom besloten we om die oude stalen melkbussen een nieuw leven te geven in de vorm van porseleinen melkbusvazen. De vorm van de vaas is direct te herkennen als melkbus, maar we hebben het deksel en de handvaten weggelaten om de melkbusvaas een modern uiterlijk te geven. Het resultaat is een stevige vaas van een groot formaat, maar met een nostalgische en charmante warmte. De vier verschillende melkbusvazen hebben elk een eigen stijl en uiterlijk. Twee melkbusvazen hebben een Delfts blauwe decoratie die rondom de vaas loopt. Op de ene Delfts blauwe melkbusvaas zitten kleurrijke bosvogels verstopt tussen de Delfts blauwe takken. De andere melkbusvaas heeft een stadse decoratie met Delfts blauwe grachtenpandjes en dezelfde vogeltjes die nu op een lantaarnpaal rusten. De andere twee vazen zijn uitgebracht in de kleuren zwart en roze, en zijn rondom gedecoreerd met weelderige en kleurrijke bloemen zoals je deze op stillevens van oud-Hollandse meesterschilders ziet. Een samensmelting van verschillende aspecten uit de Nederlandse geschiedenis en cultuur in de vorm van een bijzondere melkbusvaas.

Onze allereerste melkbusvaas is een bijzonder kunstobject van designer Richard Hutten voor Heinen Delfts Blauw. De melkbusvaas valt allereerst op door het formaat van maar liefst 1,5 meter hoog en door de bijzondere vormen. De melkbusvaas is opgebouwd uit zes losse objecten met elk een eigen vorm, sfeer en verhaal. "De Stapel Blauw melkbusvaas is een gelaagd design waarbij elk deelobject een eigen verhaal vertelt en al die verhalen komen samen in het totale plaatje", vertelt de Nederlandse designer Richard Hutten over zijn bijzondere melkbusvaas. "Het thema voor dit kunstobject was 'de boerderij'. Als jongen liep ik regelmatig rond op de melkveeboerderijen van mijn ooms. Dat gaf mij het idee om een 65 cm hoge melkbus te stylen als basis voor de Stapel Blauw melkbusvaas. Alle kenmerken paste ik toe, zoals de handvatten en het melkbusdeksel. Ik koos voor een grote afbeelding van een tulp uit de collectie van het Rijksmuseum." Bovenop de melkbusvaas prijkt een gestileerde vorm van een melkzeef, gevolgd door een modern, cilindervormig object met keramieken uiers die pas tevoorschijnkomen wanneer het onderdeel wordt opgetild. Daarop rust weer een abstracte, donkerblauwe veldbloem en wanneer je die optilt lijkt de verf eronderuit te druipen. Bovenop de veldbloem pronkt een hedendaagse variant van de 17e eeuwse tulpenvaas. Op het topje schittert een bolvorm met lijntjes van diverse tinten Delfts blauw. Dit ontwerp komt weer terug in de vazencollectie 'Nieuw Blauw' van Richard Hutten voor Heinen Delfts Blauw, waarbij de belijningen liggen op exact dezelfde hoogte, wat zorgt voor een abstract, doorlopend landschap.